Tên khoa học: Cây Xoài Mangifera indica L.

Họ thực vật: Anacardiaceae.

Ở Việt Nam hiện nay có tới hơn 50 loại Xoài khác nhau  từ xoài cát, xoài đào, xoài thái, Tứ Quý hay Xoài Đài Loan với màu sắc, hình dáng và mùi vị khác nhau.

Cây có nguồn gốc ở các nước nhiệt đới châu Á, hiện đã được trồng phổ biến ở khắp những nước nhiệt đới khác.

Cây Xoài là cây thân gỗ lớn, cao từ 15-20 m. Ở những nơi rộng rãi, thoáng chiều cao cây và tán cây có đường kính tương đương. Tán cây lớn hoặc nhỏ tùy theo giống. Cây xoài ăn quả mọc rất khỏe. Phần lớn rễ cây phân bố ở tầng đất 0-50 cm và tập trung trong phạm vi cách gốc khoảng 2 m. Rễ có nhiệm vụ cố định cây, hút nước và dinh dưỡng nuôi cây.

Lá xoài nguyên, mọc so le, dạng lá đơn, thuôn dài, mặt trên nhẵn bóng có màu xanh đậm, mặt dưới nhạt màu hơn. Lá dài từ 15-30 cm và rộng từ 5-7 cm. Gân chính cùng với hệ thống gân phụ hình xương nổi rõ ở mặt dưới lá. Một năm xoài có thể ra 3-4 đợt chồi tùy theo giống, tùy vào tuổi cây, thời tiết khí hậu và tình hình dinh dưỡng; cây con ra nhiều đợt chồi hơn so với cây đang cho quả; cây già rất khó ra chồi. Lá non sau 35 ngày mới chuyển xanh hoàn toàn, mỗi lần ra lá cành xoài dài thêm 20-30 cm.

Hoa xoài ra từng chùm ở ngọn cành, chùm hoa dài khoảng 30 cm, có rất nhiều hoa nhỏ màu vàng nhạt. Mỗi chùm thường có 2 loại hoa: hoa lưỡng tính và hoa đực. Xoài là cây thụ phấn chéo, thụ phấn nhờ côn trùng là chủ yếu.

Quả xoài thuộc dạng quả hạch khá to, hạch dẹt, hình thận, cứng, trên có những thớ sợi, khi nẩy mầm thì hơi mở ra. Quả xoài sống có màu xanh lá, xanh ngọc hoặc màu trắng xanh; khi chín có màu vàng hấp dẫn, có vị chua ngọt, mùi thơm ngon được nhiều người ưa thích và được xem là một loại quả quí.

Hầu hết các loại xoài đều có thể chịu đựng được nhiệt độ 10oC – 46oC nhưng thích hợp nhất ở nhiệt độ 24oC – 27oC, nhiệt độ cao và ẩm độ không khí cao gây hại cho sự phát triển của cây. Xoài không kén đất, cây có thể trồng được trên nhiều loại đất khác nhau miễn là có tầng mặt sâu vì rễ xoài là loại rễ cọc. Chính nhờ bộ rễ khỏe ăn sâu nên cây xoài chịu hạn tốt. Cây phát triển tốt trên đất phù sa ven sông như ở Đồng Bằng Sông Cửu Long, độ pH thích hợp nhất là 5,5 – 7.

Có nhiều tác nhân gây hại cho cây xoài, đặc biệt là đối với xoài cát như: ruồi đục trái, rầy xanh, bọ đục cành, sâu ăn bông, rệp sáp, rệp dính, bệnh thán thư nấm, bệnh thối trái-khô đọt, bệnh cháy lá, bệnh đốm lá, bệnh bồ hóng, bệnh phấn trắng, bệnh đốm vi khuẩn… Do đó cần phải bón phân, tưới nước đầy đủ để tăng sức đề kháng cho cây, đồng thời có biện pháp phòng trừ hiệu quả khi phát hiện tác nhân gây hại.

Xoài nói chung và cây xoài cát nói riêng đều là cây ăn quả nhiệt đới. Trái chứa nhiều vitamin A, C, đường, các acid hữu cơ nên xoài được sử dụng rộng rãi cả trái chín và trái già còn xanh. Xoài cát chín được ăn tươi, đóng hộp, làm nước trái cây, mứt kẹo, kem, sấy khô,…đều rất hấp dẫn.

Ngoài thịt quả, người ta còn dùng vỏ quả, vỏ thân, nhựa thân, hạt và lá làm thuốc. Quả xoài cát thu hoạch vào mùa hè, các bộ phận khác thu hái quanh năm. Vỏ quả xoài chín cũng như quả xoài có tác dụng cầm máu tử cung, khái huyết, chảy máu ruột. Vỏ thân xoài dùng chữa thấp khớp, chữa sốt hay chữa đau. Nhựa vỏ cây xoài trị ghẻ.

Ngoài sở thích sưu tập cây cảnh, hoa kiểng, ngày nay nhiều người còn thích tự tạo những vườn cây ăn quả nhỏ xinh để có thể tự chăm sóc. Những chậu cây này vừa che một phần nắng gắt, vừa tạo môi trường thoáng mát lại có trái cây thưởng thức khi mùa quả về nên được nhiều người ưa chuộng. Do đó, ngoài việc cho thuê cây cảnh, bán cây hoa kiểng, tư vấn thiết kế, thi công cảnh quan; công ty cây xanh Gia huy còn bán các loại giống cây ăn quả, trong đó có cây xoài cát để đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của khách hàng. Cây xoài lại là một trong nhiều giống xoài hiện đang được trồng nhiều và rất được ưa chuộng ở Việt Nam. Không chỉ được trồng làm cây ăn trái, cây xoài còn có thể sử dụng làm cây bóng mát, tạo cảnh quan cho nhiều tiểu cảnh sân vườn, cảnh quan thôn quê của nhiềuquán cafe vườn,…